Vấn đề với người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính: 73% tìm thấy lời khuyên sai lầm từ các chuyên gia Thế hệ Z không được quản lý

Những điểm chính

• 89% Thế hệ Z sử dụng mạng xã hội để nhận thông tin về giáo dục tài chính, trong đó 83% chủ yếu dựa vào TikTok.
• 73% cho biết họ đã bắt gặp những thông tin tài chính sai lệch trên mạng xã hội.
• Trên một nửa, 62% đã đầu tư dựa trên lời khuyên từ mạng xã hội, tuy nhiên chỉ có 15% nhận thức đầy đủ về những rủi ro.
• 35% cho biết lời khuyên về tài chính trên mạng xã hội đã làm giảm giá trị tài sản ròng của họ.
• 81% Thế hệ Z cho rằng các nền tảng hoặc người có ảnh hưởng phải có trách nhiệm cảnh báo người dùng về những rủi ro đầu tư.

Sự vươn lên của TikTok Tài chính

Kết quả của khảo sát do Olymptrade thực hiện vào tháng 3 năm 2025 với người trưởng thành thuộc Thế hệ Z cho thấy có tới 89% sử dụng các mạng xã hội để tìm hiểu về tài chính cá nhân, trong đó TikTok là nền tảng được lựa chọn nhiều nhất. 83% cho biết TikTok là nguồn thông tin tài chính chủ yếu của họ, xếp xa phía sau là Reddit (10%), YouTube (5%) và Instagram (2%).

Hiện tượng này đã tạo ra sự tương tác lớn thông qua các hashtag tài chính. Trong số những hashtag phổ biến nhất thì #financialfreedom và #finance xuất hiện trong hơn 3 triệu video. Trong khi các hashtag phổ biến khác bao gồm #moneytok (2,9 triệu video), #personalfinance (951.900 video) và #moneymindset (928.600 video). Chỉ riêng trong 60 ngày qua, các hashtag tài chính phổ biến đã xuất hiện ở trong gần 1 triệu video TikTok mới.

Xây dựng Đế chế Niềm tin mà không cần bằng cấp

Nghiên cứu gần đây của Viện CFA cho thấy những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính thu hút các nhà đầu tư thuộc Thế hệ Z vì họ tạo ra các nội dung giáo dục có thể tiếp cận được ngay lập tức và miễn phí, giúp các khái niệm tài chính phức tạp trở nên dễ tiếp cận hơn. Trong nghiên cứu " Sức hấp dẫn của Finfluencer: Đầu tư trong thời đại mạng xã hội" năm 2025, viện này đã phát hiện ra rằng những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính đang lấp đầy khoảng trống quan trọng cho nhà đầu tư thuộc Thế hệ Z, những người ít được đào tạo chính thức về tài chính và có sự tương tác hạn chế với các cố vấn tài chính được quản lý.

Sự ảnh hưởng này đã tạo ra một ngành công nghiệp sinh lời. Một nghiên cứu của AFM Hà Lan đã khảo sát 150 cá nhân trên mạng xã hội về tài chính và phát hiện ra một mô hình kiếm tiền: 50 người bán khóa học, 17 người bán sách của chính mình và 24 người cung cấp tín hiệu giao dịch. Những nguồn doanh thu này chứng minh cách những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính đã biến nội dung mạng xã hội miễn phí thành đế chế kinh doanh sinh lời.

Mức độ ảnh hưởng này là khá lớn. Nghiên cứu của Olymptrade cho thấy 94% Thế hệ Z theo dõi ít ‌‌nhất một người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính, trong khi 36% theo dõi bốn đến sáu người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính và 20% theo dõi từ bảy người trở lên. Thời gian của những mối quan hệ số này không hề ngắn – 78% dành ít nhất một giờ mỗi tuần để tiếp nhận nội dung tài chính trên mạng xã hội, trong đó 34% dành từ bốn giờ trở lên mỗi tuần.

Nhưng vấn đề không chỉ nằm ở cách Thế hệ Z tiếp nhận nội dung tài chính mà còn ở mức độ tiếp nhận. Hầu hết người dùng dành từ một đến ba giờ mỗi tuần (54%) để tương tác vào nội dung tài chính trên mạng xã hội, trong khi 24% dành từ bốn đến bảy giờ và 10% dành hơn tám giờ mỗi tuần. Việc đầu tư một thời gian đáng kể này chứng minh mạng xã hội tài chính đã ăn sâu vào đời sống của người trẻ như thế nào.

Simon Varen, phát ngôn viên của Olymptrade giải thích: “Các nhà đầu tư trẻ có mối quan hệ chặt chẽ hơn với những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính so với các cố vấn truyền thống vì phong cách của họ mang lại cảm giác chân thật và gần gũi. Những người trẻ này nhìn thấy chính mình trong những cá nhân trên mạng xã hội và điều đó giúp tạo dựng niềm tin.”

Sự nghịch lý của lòng tin: Nhận thức được thông tin sai lệch, song vẫn làm theo lời khuyên

Việc tiếp nhận rộng rãi nội dung tài chính trên mạng xã hội đã tạo ra một nghịch lý: trong khi 73% người dùng Thế hệ Z báo cáo rằng họ gặp phải thông tin tài chính sai lệch trên những nền tảng này, trong đó 62% "thỉnh thoảng" gặp phải và 11% là "thường xuyên", nhiều người vẫn tiếp tục xem những nền tảng này là nguồn đáng tin cậy.

Niềm tin này thể hiện qua những cách cụ thể: 27% tin rằng nội dung do người dùng tạo ra đáng tin cậy hơn so với lời khuyên tài chính truyền thống và 51% chọn mạng xã hội một cách cụ thể vì họ "thích người sáng tạo nội dung". Đáng chú ý hơn, 41% số người được hỏi chỉ dựa vào mạng xã hội để tìm lời khuyên tài chính và không tham khảo nguồn thông tin tài chính nào khác.

Varen nói thêm: “Các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm có thể cảm thấy sự kết nối về mặt cảm xúc với những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính đầy lôi cuốn này, điều này có thể làm lu mờ nhận thức của họ về rủi ro”.

Những hệ lụy của sự tin tưởng này trở nên đáng lo ngại hơn khi xem xét đến khoảng trống về nhận thức. Trong số những người đã đầu tư theo lời khuyên trên mạng xã hội, chỉ có 15% "hoàn toàn nhận thức" được về những rủi ro liên quan. Tận 46% số người được hỏi nói rằng "có đôi chút nhận thức" hoặc "không có nhiều nhận thức", trong khi 17% thừa nhận "hoàn toàn không có chút nhận thức nào" về những rủi ro tiềm ẩn.

Tác động của lời khuyên tài chính trên mạng xã hội đến sự giàu có của Thế hệ Z đưa ra một thông điệp không rõ ràng. Trong khi 42% nhà đầu tư thuộc Thế hệ Z báo cáo rằng lời khuyên tài chính trên mạng xã hội đã làm tăng giá trị tài sản ròng của mình (7% tăng đáng kể và 35% tăng phần nào), một tỷ lệ tương đương (35%) cho biết nó đã làm giảm giá trị tài sản ròng của họ, trong đó 24% báo cáo giá trị tài sản ròng giảm phần nào và 11% giảm mạnh. Gần một phần tư (23%) báo cáo không có sự ảnh hưởng gì. Những phát hiện này làm tăng thêm tính phức tạp cho hiện tượng "finfluencer": trong khi nhiều người trẻ đang xem mạng xã hội là nguồn tư vấn tài chính chủ yếu, với 41% chỉ dựa vào các nền tảng này để nhận lời khuyên, kết quả lại có vẻ rất khác nhau. Sự thay đổi về kết quả tài chính này, kết hợp với việc phát hiện ra rằng 73% người dùng gặp phải các thông tin sai lệch trên những nền tảng này, cho thấy trong khi lời khuyên tài chính trên mạng xã hội có thể có lợi cho một số người dùng thì nó lại có thể gây ra rủi ro đáng kể cho những người khác, đặc biệt là khi chỉ có 15% nhà đầu tư cho biết "hoàn toàn nhận thức" được những rủi ro liên quan đến quyết định đầu tư của họ.

Khoảng trống quản lý

Bối cảnh quản lý hiện tại không theo kịp sự bùng nổ nội dung tài chính trên mạng xã hội. Trong khi các cố vấn tài chính truyền thống hoạt động dưới sự giám sát chặt chẽ, những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính thường hoạt động trong môi trường không có sự quản lý. Sự chênh lệch này trở nên đáng lo ngại hơn khi xét đến tỷ lệ thấp những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính đưa ra cảnh báo đầu tư giống như các cố vấn có giấy phép phải tiết lộ theo luật định.

Trong khảo sát của Olymptrade, nhà giao dịch dường như nhận ra khoảng trống này khi 81% tin rằng những người có ảnh hưởng, các nền tảng hoặc cả hai nên phải có trách nhiệm cảnh báo người dùng về rủi ro giao dịch. Tuy nhiên, 79% tin rằng các Finfluencer và các nền tảng hiện nay không đưa ra cảnh báo rủi ro đầy đủ và chỉ 15% nhà đầu tư "hoàn toàn nhận thức" được những rủi ro trong các khoản đầu tư của mình.

Báo cáo của Viện CFA nhấn mạnh rằng chỉ 20% nội dung có chứa khuyến nghị đầu tư của các Finfluencer có kèm theo một hình thức tiết lộ bất kỳ về xung đột lợi ích tiềm ẩn, tình trạng nghề nghiệp hoặc liệu họ có nhận được hoa hồng hay các khoản thanh toán hay không.

Định hình lại niềm tin tài chính

Ngoài việc thúc đẩy các quyết định đầu tư cụ thể, những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính còn đang cơ bản định hình lại niềm tin tài chính mang tính cốt lõi của Thế hệ Z. Khảo sát của chúng tôi cho thấy sự khác biệt đáng kể so với quan điểm tài chính truyền thống, với 68% đặt câu hỏi về nhu cầu của một công việc truyền thống theo giờ hành chính và 65% nghi ngờ về tầm quan trọng của bằng đại học. Tương tự như vậy, 44% đặt câu hỏi về tầm quan trọng của mục tiêu tài chính là sở hữu nhà, trong khi 41% bác bỏ những cảnh báo thông thường về đầu tư tiền mã hóa. Gần một nửa (49%) không đồng ý với những cảnh báo truyền thống về thẻ tín dụng. Những chuyển biến này thể hiện sự thay đổi đáng kể so với những hướng dẫn tài chính thông thường và có thể phản ánh cả thực tế kinh tế đang thay đổi và sự ảnh hưởng từ nội dung của các Finfluencer thúc đẩy các cách khác để có được sự thành công tài chính.

Tìm kiếm sự cân bằng: Nền tảng có trách nhiệm và giáo dục người tiêu dùng

Khi những lo ngại về tư vấn tài chính không được quản lý ngày càng tăng, một số nền tảng đang nỗ lực thu hẹp khoảng trống giữa khả năng tiếp cận và trách nhiệm. Olymptrade, nhà môi giới trực tuyến được cấp phép và quản lý, mang đến một giải pháp kết nối các dịch vụ tài chính truyền thống với những ưu tiên kỹ thuật số hiện đại.

Sự nổi lên của những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực tài chính vừa là cơ hội và cũng là thách thức cho ngành dịch vụ tài chính. Mặc dù những kênh thông tin mới này đã giúp việc giáo dục tài chính dễ tiếp cận và hấp dẫn hơn cho nhà đầu tư trẻ, nhưng việc thiếu quy định và giám sát lại gây ra những rủi ro thực sự.

Dữ liệu cho thấy trong khi Thế hệ Z đánh giá cao khả năng tiếp cận và sự gần gũi của các Finfluencer, họ cũng nhận ra nhu cầu cần có sự giám sát và thông báo rủi ro hiệu quả hơn. Sự nhận thức này tạo ra cơ hội cho các nền tảng mà có thể kết hợp được sự tương tác trên mạng xã hội với việc tuân thủ quy định và quản lý rủi ro phù hợp.

Phương pháp luận

Cuộc khảo sát này được tiến hành vào tháng 3 năm 2025 với 1.753 người trưởng thành thuộc Thế hệ Z có độ tuổi từ 18 đến 28. Những người tham gia được hỏi về thói quen sử dụng mạng xã hội, hành vi đầu tư, niềm tin tài chính và trải nghiệm với các nội dung tài chính trực tuyến. Dữ liệu về hashtag trên TikTok được thu thập vào tháng 3 năm 2025.